Skąd czerpiemy wodę

Ujęcia wody podziemnej (gruntowe) zlokalizowane są w obrębie GZWP 141. Ujmują czwartorzędowy poziom wodonośny.

Ujmowane wody mają cechy typowej wody słodkiej. Charakteryzują się niską barwą, odczynem słabo zasadowym, są średnio twarde lub twarde, mineralizacja osiąga wartość w granicach 400 - 600mg/dm³. Są to wody wodorowęglanowo-wapniowe.

Toruń (ujęcia Mała Nieszawka, Czerniewice) położony jest na tarasach Wisły, we wschodniej części Kotliny Toruńskiej. Ujęcie Jedwabno położone jest poza rejonem administracyjnym miasta, w Dolinie Drwęcy.

Na obszarze doliny Wisły dominującym typem osadów są piaski różnej granulacji i żwiry, natomiast gliny zwałowe, iły czy mułki występują lokalnie. Miąższość osadów czwartorzędowych jest różna i wiąże się z urozmaiconą powierzchnią podczwartorzędową. Największe miąższości, nawet do 60 m występują w rejonach dolin kopalnych. Poza dolinami kopalnymi miąższość czwartorzędu jest znacznie mniejsza, od kilku do maksymalnie 20 m. Miąższość utworów czwartorzędowych na terenie ujęć wynosi maks:

• ujęcie Mała Nieszawka do 40m
• ujęcie Czerniewice 23m-26m
• ujęcie Jedwabno, do maksymalnie 30m

W rejonie ujęć piętro czwartorzędowe tworzy jedna warstwa wodonośna o swobodnym zwierciadle. Warstwę tworzą piaski o różnej granulacji, często ze żwirem i otoczakami. Miąższość warstwy wodonośnej wynosi:

• w rejonie ujęcia Mała Nieszawka 20m-25m
• w rejonie ujęcia Czerniewice 11m-14m
• w rejonie ujęcia Jedwabno średnio 20m

Wydatki jednostkowe ustalone na podstawie próbnych pompowań kształtują się na poziomie:

• w rejonie ujęcia Mała Nieszawka 20-40m³/h/1mS
• w rejonie ujęcia Czerniewice 4-13 m³/h/1mS
• w rejonie ujęcia Jedwabno 5.5-25 m³/h/1mS

Zwierciadło wody układa się na głębokościach:

• w rejonie ujęcia Mała Nieszawka 6-10 m ppt
• w rejonie ujęcia Czerniewice 9 m ppt
• w rejonie ujęcia Jedwabno ok. 0.2 m poniżej poziomu w rz.Drwęcy (z okresu dokumentowania)

Przepływ wód następuje od krawędzi pradoliny do Wisły, naturalne spadki hydrauliczne wynoszą 2-3‰. Zasilanie warstwy wodonośnej odbywa się głównie poprzez infiltrację wód opadowych oraz dopływ lateralny z wysoczyzny

Opracowała: M.Czyżewska (EH)

• Stacja Wodociągowa "Mała Nieszawka"
  Stacja pracuje w układzie dwustopniowym, tj. woda surowa ujmowana ze studni jest podawana na Stację Uzdatniania Wody, na której jest uzdatniana w procesie filtracji i dezynfekcji oraz gromadzona w zbiorniku retencyjnym. Następnie poprzez pompownię II-stopnia jest wtłaczana do sieci wodociągowej.

• Stacja Wodociągowa "Czerniewice"
  Woda surowa jest takiej jakości, że nie wymaga uzdatniania.

  Stacja pracuje w układzie dwustopniowym, tj. woda jest ujmowana ze studni i gromadzona jest w zbiornikach retencyjnych, a następnie, po profilaktycznej dezynfekcji, tłoczona do sieci osiedlowej  Osiedla Czerniewice i do Ciechocinka poprzez 2 odrębne zestawy hydroforowe.

• Ujęcie wody "Jedwabno" - woda uzdatniana jest na ciągach technologicznych SUW Drwęca

Na zdjęciu - jaz na rzece Drwęca (fot. T.Sobecki)

Ujęcie "Drwęca" jest zatokowym ujęciem wody powierzchniowej z rzeki Drwęcy. Woda pobierana jest ze zbiornika wodnego o powierzchni około 42 ha, który stanowi część rzeki Drwęcy. Od strony wody dolnej zbiornik wodny jest zamknięty stopniem piętrzącym - jazem, który jest budowlą hydrotechniczną zlokalizowaną w zakolu rzeki na 12,7 km od ujścia do Wisły. Zadaniem stopnia wodnego jest piętrzenie wody w uregulowanym korycie rzeki Drwęcy oraz utrzymywanie odpowiedniego poziomu wody w zatoce.

Z w/w zbiornika wodnego woda napływa do zatoki o powierzchni około 1700 m2, która służy do wyhamowania prądu rzecznego z jednoczesnym osadzaniem większych zawiesin, zatrzymaniem przedmiotów niesionych przez rzekę, ryb, planktonu itp.

Zakończenie zatoki stanowi komora ujęć, która łączy zatokę z przepompownią I stopnia.

Woda z ujęcia Drwęca, po wstępnym mechanicznym oczyszczeniu w komorze ujęć poprzez przepompownię I stopnia tłoczona jest rurociągami do zbiorników, gdzie następuje proces wstępnego ozonowania. Następnie, jeżeli istnieje taka konieczność, następuje korekta odczynu wody (pH). Kolejne etapy uzdatniania to koagulacja, flokulacja i sedymentacja, a następnie filtracja na otwartych grawitacyjnych filtrach pospiesznych, wtórne ozonowanie oraz ponowna filtracja (filtry węglowe). Zakończeniem procesu uzdatniania jest dezynfekcja wody (chlorowanie). Uzdatniona woda magazynowana jest w zbiornikach wyrównawczych, a następnie podawana (pompownia) do sieci wodociągowej.

Woda z ujęcia Jedwabno, tłoczona oddzielnym rurociągiem do stacji uzdatniania, w zależności od jej jakości może być poddana całemu cyklowi uzdatniania, albo przejść przez wybrane etapy ciągu technologicznego.

Prace związane z modernizacją rozpoczęły się jesienią 2004 r., 17 listopada 2006 przeprowadzono rozruch nowej technologii. W kolejnych dniach, tygodniach rozruchu coraz więcej wody wpływającej do stacji było poddawane nowej technologii uzdatniania. Począwszy od kwietnia 2007 roku, całość wody opuszczającej stację jest uzdatniona poprzez zastosowanie nowej technologii.
Celem modernizacji Stacji Uzdatniania Wody "Drwęca- Jedwabno" było:

• zapewnienie utrzymania odpowiedniej ilości ujmowanej i uzdatnianej wody
• poprawa jakości wody uzdatnionej i zapewnienie jej stabilności
• poprawa sterowalności i kontroli procesu technologicznego
• obniżenie energochłonności eksploatacji stacji

Powyższe cele osiągnięto dzięki:

• wprowadzeniu procesu ozonowania wody
• dwustopniowej filtracji wody
• w tym na złożach węgla aktywnego
• wprowadzeniu automatyki kontrolno- pomiarowej

W 2012 roku kolejne prace modernizacyjne na tym obiekcie objęły budowę stacji odwadniania osadów, powstających w procesie uzdatniania wody. Głównym urządzeniem instalacji jest prasa filtracyjna służąca do odwadniania osadu.

Przed unowocześnieniem uzyskiwano od 30 do 60 m³ osadu na dobę, którego uwodnienie wynosiło 99 procent, czyli zawierało 1 procent suchej masy. Zgodnie z założeniami technologicznymi zamontowana w stacji prasa filtracyjna pozwoli uzyskać 21% suchej masy, w efekcie czego na dobę powstaną średnio ok. 2 tony osadu o uwodnieniu ok. 79 procent.

Korzyści z prac mają wymiar ekologiczny, gdyż uzyskanie odwodnionego osadu otwiera nowe możliwości gospodarowania nim, np. pozwoli wykorzystać go do celów przyrodniczych: rekultywacji terenów zdegradowanych, rekultywacji zamkniętych żwirowisk czy rekultywacji wysypisk.

Wartość kontraktu wyniosła 3.358.477 zł (z czego ok. połowa była dofinansowana z funduszy Unii Europejskiej).

Plik do pobrania - opracowanie OPIS MODERNIZACJI SUW „DRWĘCA-JEDWABNO”

Po kompleksowej modernizacji stacji uzdatniania wody „Drwęca – Jedwabno” Toruńskie Wodociągi Sp. z o.o. zrealizowała podobny projekt. Tym razem dotyczył on stacji w Małej Nieszawce.

Głównym celem działań była oczywiście znacząca poprawa jakości wody pitnej. Od połowy 2012 roku taka woda płynie już w kranach.

Projekt realizowany przy użyciu funduszy unijnych zakładał modernizację m.in:

• zbiornika wyrównawczego o pojemności czynnej 5500m3
• przepompowni II stopnia
• chlorowni (budowa nowego obiektu w miejscu starego budynku)
• hali filtrów (poprzez wymianę filtrów, wprowadzenie m.in. systemu automatycznej regulacji ich wydajności oraz płukania)
• sieci przewodów technologicznych
• sieci i obiektów elektroenergetycznych
• systemu automatyki i sterowania

W trakcie prac wymieniono również pompy głębinowe znajdujące się w istniejących studniach.

Wartość kontraktu: 10.716.971 zł
Okres realizacji: 16.08.2010 - 15.08.2012

Do końca 2008 r. Toruńskie Wodociągi Sp. z o.o. eksploatowała 5 studni kredowych. Natomiast w latach następnych, ze względu na pogarszającą się jakość wody oraz konieczność eksploatacji nieskutecznych, indywidualnych stacji uzdatniania, w uzgodnieniu z Właścicielem, którym jest Gmina m. Toruń, podjęto podjęto decyzje o podłączeniu punktów poboru wody z osadów kredy do sieci wodociągowej zaopatrującej w wodę z osadów czwartorzędowych:

• w 2009 r. wyłączono z eksploatacji studnię przy ul. Antoniego, a punkt poboru został zlikwidowany,
• w 2011 r. została wyłączona z eksploatacji studnia przy ul. Legionów, a punkt poboru dla ludności został podłączony do sieci wodociągowej,
• studnia przy ul. Żółkiewskiego została wyłączona z eksploatacji w 2013 r. a punkt poboru został podłączony do sieci wodociągowej w 2015 roku,

• studnie kredowe, przy Bażyńskich 30/36 oraz Malinowskiego 4, w roku 2016 zostały wyłączone z eksploatacji i w tym samym roku punkty poboru podłączone sieci wodociągowej.